آشنایی با شبکه کاردانو و بروزرسانی آلونزو!

هارد‌فورک (hardfork) آلونزو یک به‌روز‌رسانی وسیع در شبکه‌ی کاردانو بوده که قابلیت قرارداد هوشمند در آن به کار گرفته شده است. قراردادهای هوشمند مجموعه‌ای از کدهای کامپیوتری هستند که در صورت مواجهه با شرایط از پیش تعیین شده، به صورت خودکار اجرا می‌شوند. بعد از به‌روزرسانی آلونزو، هرکسی می‌تواند قراردادهای هوشمند خود را در بلاک‌چین کاردانو ایجاد و جایگزین کند که در این صورت کار برای اپلیکیشن های غیرمتمرکز بومی (dapps) تسهیل خواهد شد.

این به‌روزرسانی پایان دوره‌ی شِلی (Shelley) کاردانو و آغاز فاز گوگِن (Goguen) را نشان می‌دهد. اگرچه زمان مشخصی برای پایان هاردفورک آلونزو وجود ندارد، اما با این‌حال توسعه‌دهندگان در تلاش برای آزمایش شبکه بوده و از یک نقشه‌ی راه که دارای اهداف مشخصی در قالب “دوره‌ها” می‌باشد، پیروی می‌کنند.

دوره‌های کاردانو

نقشه‌ی راه توسعه‌ی کاردانو به شش مرحله‌ یا دوره‌ی اصلی تقسیم شده است که هر کدام از آن‌ها بر روی گسترش قابلیت‌های شبکه متمرکز شده‌اند.

بایرون (Byron) – در این مرحله کد اصلی کاردانو تنظیم شده و به کاربران این امکان را می‌دهد که رمزارز آدا (ADA، ۱.۵۷٪) را که به افتخار برنامه‌نویس آن آدا لاولِیس (Ada Lovelace) به این نام شناخته می‌شود،‌ مبادله کرده و با الگوریتم اثبات سهام (POS) خود آن را استخراج کنند.

شلی (Shelley) – تمرکز این مرحله بر روی غیرمتمرکز سازی شبکه از طریق ایجاد انگیزه برای کاربران است تا میزبان گره‌های (node) خود باشند. هدف اصلی در این مرحله اطمینان از این موضوع است که گره‌ها یا کامپیوترهای شخصی تحت کنترل یک گروه کوچک و متمرکزی از کاربران نبوده و توسط گروه‌های متفاوتی از کاربران شبکه اداره شوند.

گوگن – قابلیت‌های قرارداد هوشمند را به شبکه ارائه کرده و برای توسعه‌دهندگان این امکان را فراهم می‌کند تا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بر پایه‌ی کاردانو ایجاد کنند.

باشو (Basho) – عملکرد اصلی شبکه‌ی کاردانو را به منظور پردازش معاملات و مقیاس آن، بهبود می‌بخشد. در این مرحله همچنین زنجیره‌ی جانبی (side chain) ارائه می‌شود که روشی برای مقیاس‌گذاری یک شبکه با استفاده از چندین بلاک‌چین است.

ولتر (voltaire) – در این مرحله نیز سیستم‌های رأی‌دهی و خزانه‌داری را برای مدیریت خودکفای خود اصافه می‌کند. کاربران در آینده می‌توانند دارایی‌های خود را سرمایه‌گذاری کنند تا در توسعه‌ی آینده‌ در شبکه تاثیر‌گزار باشند.

کاردانو اکنون در مراحل آخر دوره‌ی شلی قرار دارد. در این دوره ویژگی‌های جدیدی به کاردانو اضافه شده است. از جمله‌ی این ویژگی‌ها می‌توان به یک پروتکل اثبات سهام تحت عنوان اَوروبورز (ouroboros)، طرح‌های تشویقی و واگذاری برای شرکت‌کنندگان و پشتیبانی بهتر از کیف پول سخت‌افزاری اشاره کرد.

کاردانو با ارائه‌ی طرح‌های تشویقی برای کسانی که تمامی گره‌ها را اجرا می‌کنند– آن دسته از شرکت‌کنندگان در شبکه که کل بلاک‌چین کاردانو را دانلود می‌کنند – مشارکت در شبکه را تحریک کرده و افراد را به رشد بیشتر آن تشویق می‌کند.

از ۲۹ جولای سال ۲۰۲۰ که دوره‌ی شلی آغاز شد، دو هارد فورک بزرگ به نام‌های آلِگرا (Allegra) و ماری (Mary) ارائه شده‌اند. آلِگرا یک مکانیسم قفل توکن است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا توکن‌های کاردانوی خود را به منظور آمادگی برای رأی‌دهی درون زنجیره‌ای (که انتظار می‌رود در آخرین مرحله‌ی توسعه یعنی وُلتر انجام شود)، در شبکه قفل کنند. از سوی دیگر، هاردفورک ماری نوعی پشتیبانی برای توکن‌های بومی کاردانو (CNT) ایجاد کرده است. این توکن‌های بومی شبیه به استانداردهای توکن ERC اتریوم (ETH) هستند و کاربران از طریق آن می‌توانند در بلاک‌چین کاردانو توکن‌های خود، ازجمله توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT)، را ایجاد و استفاده کنند.

کاردانو از هاردفورک ترکیبی خود استفاده می‌کند – سیستمی که دو پرتکل متفاوت را در یک کیف پول با یکدیگر ترکیب می‌کند (مانند بایرون و شلی) تا از این طریق انتقال آسان بین فازها امکان‌پذیر باشد. یکی از مشکلاتی که توسعه دهندگان کاردانو در زمینه‌ی هاردفورک با آن مواجه هستند این است که پس از توافق بر روی یک هاردفورک، باز هم بخش قابل توجهی از جامعه باقی می‌مانند که نسخه‌ی جدید را جایگزین نکرده‌اند. دلیل این موضوع هم ممکن است عدم موافقت با تغییرات و یا وقت نگذاشتن برای به‌روز‌رسانی باشد. به هرحال، گره‌ها از طریق این سیستم ترکیبی می‌توانند چندین نسخه را یک‌جا داشته باشند؛ به این معنی که تراکنش‌ها به صورت یکپارچه و بدون پرداخت مالیات انجام می‌شوند. به عبارت دیگر، از این پس به‌روزرسانی‌های شبکه بجای اینکه به صورت اختیاری انجام شوند، به اجبار انجام خواهند شد.

مراحل آلونزو

هاردفورک آلونزو به سه فاز رنگی تقسیم می‌شود.

• آلونزوی آبی
• آلونزوی سفید
• آلونزوی بنفش

همچنین دو فاز بعد از آلونزوی بنفش به نام های آلونزوی قرمز و آلونزوی مشکی نیز وجود دارد. هر فاز کاربران بیشتری را به شبکه‌ی آزمایش اضافه کرده و اشکالاتی که ممکن است نیاز به اصلاح داشته باشند را برطرف می‌کند.

در آلونزوی آبی قراردادهای هوشمند با حدود ۵۰ شرکت‌کننده‌ی فنی ارائه می‌شود که بیشتر آن‌ها اوپراتور‌های استخر استیکینگ (SPO) هستند. در این فاز، خطاهای اعتباری و دیگر اصلاحات ساده پیدا و اصلاح شدند. انتظار می‌رود با پیشرفت آزمایش آلونزو، این مشکلات استانداردی نیز اصلاح شوند.

در فاز آلونزوی سفید ویژگی‌ها و دامنه‌ی وسیع‌تری از شرکت کنندگان به فاز قبلی اضافه می‌شوند. صدها کاربر جدید مجموعه‌ای به نام exercise boot camp را اداره می‌کنند که قابلیت‌های شبکه را بررسی می‌نمایند. این آزمایش توسط IOG انجام می‌شود. این شرکت که یکی از حامیان اصلی توسعه‌ی کاردانو است؛ توسط یکی از موسسان قبلی اتریوم یعنی چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) مدیریت می‌شود. این شرکت پیش‌بینی کرده است که این فاز حدودا دو تا چهار هفته به طول می‌انجامد.

آلونزوی بنفش به یک آزمایش شبکه‌ی کاملاً عمومی تبدیل خواهد شد و هزاران شرکت‌کننده‌ی شبکه روی آن قرار می‌گیرند. این مرحله‌ی خاص به دو فاز مجزای بنفش کمرنگ و بنفش پررنگ تقسیم می‌شود. در فاز اول امکان برقراری قرادادهای هوشمند ساده و در دومین فاز هم امکان برقراری قرادادهای هوشمند پیچیده‌تر فراهم می‌شود.

در نهایت هم به آخرین فاز یعنی آلونزوی قرمز / آلونزوی مشکی می‌رسیم که به منظور انجام آخرین اصلاحات برای آماده‌سازی انتشار نهایی هاردفورک، در نظر گرفته شده‌اند. انجام هرگونه اصلاح بعد از این مرحله بسیار مشکل است؛ بنابراین باید توجه ویژه‌ای به این دو فاز داشت.

مرحله‌بندی باعث تضمین کیفیت می‌شود؛ زیرا کدها برای هاردفورک کاردانو فریز شده و معاملات آن آماده می‌شوند. در آخر هم شبکه اصلی آلونزو رسماً کد نهایی را اجرا خواهد کرد.

دوره‌ی گوگن،که به افتخار جوزف گوگن (Joseph Goguen) دانشمند معروف کامپیوتر به این اسم نام‌گذاری شده است، به دلیل قابلیت‌های جدید قراردادهای هوشمند در آلونزو امکان توسعه‌ی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بومی در شبکه‌ی کاردانو را برای اولین بار فراهم کرده است. قراردادهای هوشمند از جمله بخش‌های اصلی این اپلیکیشن‌ها هستند که امکان فعالیت آن‌ها بدون حضور موسسات واسطه را فراهم می‌کنند. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده قرار است ساختار پلتفرم قرارداد هوشمند،که به آن پلتفرم پلوتوس (Plutus) گفته می‌شود، در طول همین فاز منتشر شود و به کاربران فنی و غیرفنی اجازه‌ می‌دهد تا این اپلیکیشن‌ها را ایجاد کنند.

آشنایی با پلوتوس

در پلوتوس از زبان برنامه‌نویسی بومی کاردانو به نام هاسکِل (Haskell) استفاده می‌شود. پلوتوس و هاسکِل برای توسعه‌ی درون و برون زنجیره‌ای از یک کدبیس (codebase) استفاده می‌کنند. به این معنا که کدگذاری این دو در هسته‌ی مرکزی مشابه است و به همین دلیل در زمان برقراری قراردادهای هوشمند، هیچگونه پیچیدگی در زبان‌های برنامه‌نویسی وجود نخواهد داشت. در این صورت، قراردادهای پلوتوس بسیار ساده‌ و واضح‌تر شده و امکان آزمایش نیز فراهم می‌شود. همچنین توسعه دهندگان می‌توانند کیفیت محصولات خود را برای فعالیت‌های سنگین‌تری مانند میزبانی از موسسات بزرگ یا دولت‌‌ها ارتقا دهند.

به گفته‌ی هاسکینسون مدیرعامل شرکت IOG، دلیل انتخاب هاسکِل امنیت بالای این کد است (که می‌تواند اطمینان بیشتری را درخصوص کارکرد از پیش‌تعیین شده آن ایجاد کند).

در بسیاری از موارد در بخش بلاک‌چین، کد مدنظر با آنچه توسعه‌دهنده در ذهن خود دارد کاملاً مطابقت ندارد که در نتیجه‌ی آن ممکن است میلیون‌ها دلار به سرقت رفته و یا اپلیکیشین‌ها شکست بخورند؛ مانند زمانی که قرارداد هوشمند Solidity هنوز تکمیل نشده بود و پروژه‌ی سازمان غیرمتمرکز (DAO) از یک هک و حمله‌ی سایبری بزرگ آسیب دید.

با وجود هاسکِل، مقصود توسعه‌دهندگان و کدها مطابقت بیشتری باهم خواهند داشت؛ زیرا این زبان برنامه‌نویسی اگرچه پیچیده است اما از دقت بیشتری برخوردار است.

هسته‌ی پلوتوس

هسته‌ی پلوتوس زبانی برای برنامه‌نویسی است که قراردادهای هوشمند را به آخرین لایه‌ی قرارداد کاردانو یعنی بلاک‌چین کاردانو، متصل می‌کند. زمانی که یک برنامه‌نویس کدهای خود را با پلوتوس ایجاد کرد، این کدها در هسته‌ی پلوتوس جمع‌آوری شده و در آن‌جا برای استفاده در بلاک‌چین کاردانو ساده می‌شوند. با این روش، کاردانو دسترسی بهتری به اطلاعات دارد و در نتیجه فضای حافظه‌ی کمتری را در بلاک‌چین اصلی اشغال می‌کند.

برای آن دسته از علاقه‌مندانی که اطلاعات فنی کمتری دارند، یک زبان برنامه‌نویسی جدید با دامنه‌ی خاص به نام مارلو (Marlowe) وجود دارد. هر کاربری از طریق این زبان می‌تواند بدون آنکه به برنامه‌نویسی تسلط کامل داشته باشد، قرارداد هوشمند خودش را تولید و آزمایش کند. زبان مارلو بر بستر هاسکِل و پلوتوس ساخته شده است ولی می‌توان از آن به عنوان سنگ بنای تولید قراردادهای هوشمند یاد کرد.

با تسهیل تولید قرارداد هوشمند و همچنین توسعه‌های بیشتر در حوزه‌ی کاردانو، می‌توان تصور کرد که پروژه‌های بالقوه‌ای ساخته شوند. صدها پروژه در اتریوم وجود دارد که می‌توانند در شبکه‌ی کاردانو منتقل و اصلاح شده و حتی پیشرفت کنند؛ مانند یونی‌سوآپ (Uniswap)، آوه (Aave) و تعداد زیادی از پروژه‌های دیگر. پروژه‌هایی که نیاز به تبادلات سریع‌تری دارند می‌توانند از هزینه‌های پایین معاملات در کاردانو به خوبی استفاده کنند. در حال حاضر، اینطور که وعده داده شده، بیش از ۶۵ پروژه همراه با آلونزو منتشر خواهد شد. از جمله‌ این پروژه‌ها می‌توان به سینتسیس (Synthesis)، مینی‌سوآپ (Miniswap)، استاسیس (Stasis) و کاردوالِت (Cardwallet) اشاره کرد.

تسهیل تولید اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بومی باعث ظهور پروژه‌های بیشتری می‌شود. هاسکینسون در فیلم Africa Vision خود اشاره کرده است که این پروژه‌ها در نهایت با بسیاری از موسسات مالی در دنیای واقعی رقابت خواهند کرد و با جایگزین کردن سیستم‌های عادلانه‌تری بجای این موسسات، آزادی اقتصادی را فراهم خواهند نمود.