نقدشوندگی چیست؟
به طور کلی به میزان سهولت تبدیل یک دارایی به پول نقد بدون آنکه قیمت آن دارایی تحت تاثیر قرار بگیرد، نقدشوندگی (Liquidity) گفته می‌شود. این تعریف دو جنبه دارد: سهولت (سرعت و تلاش مورد نیاز) و قیمت (لغزش قیمت (Slippage) یا همان اختلاف بین قیمت مورد انتظار و قیمت انجام شده در یک سفارش بزرگ). برای بررسی میزان نقدشوندگی یک صرافی رمزارز، هر دو مولفه فوق بسیار اهمیت دارند، زیرا یک معامله‌گر انتظار دارد تا تراکنش‌ها با کمترین زمان و هزینه ممکن انجام شوند.
این مفهوم در معاملات رمزارز چه کاربردی دارد؟
نقدشوندگی در بازار رمزارز را می‌توانیم در سه سطح بررسی کنیم: نقدشوندگی دارایی، نقدشوندگی صرافی و نقدشوندگی بازار. نقدشوندگی دارایی به عملکرد خریداران و فروشندگان در رابطه با یک دارایی خاص و سهولت دسترسی به آن در صرافی‌ها اشاره دارد. نقدشوندگی صرافی به عملکرد خریداران و فروشندگان در یک پلتفرم و همینطور جفت ارزهای لیست شده اشاره دارد. و در نهایت نقدشوندگی بازار به کارکرد تمام این اجزاء در کنارهم که سلامت کلی بازار رمزارز را تشکیل می‌دهند اطلاق می‌شود.
معامله‌گران در این بازارها بایستی هر سه سطح نقدشوندگی را مدنظر قرار دهند، به ویژه نقدشوندگی دارایی و صرافی، چراکه هر معامله‌ای با تصمیم‌گیری بر مبنا و تعامل مستقیم با این دو مولفه انجام می‌شود. درحالی که بسیاری از سرمایه‌گذاران عمدتاً تحلیل بنیادی و تکنیکال را مد نظر قرار می‌دهند، اما از سوی دیگر بایستی استراتژی‌های خرید و فروش مرتبط با نقدشوندگی یک دارایی و محل انجام آن تراکنش‌ها توسط معامله‌گران، به ویژه آنهایی که مرتباً معامله می‌کنند، به دقت مورد بررسی قرار بگیرد.
چرا نقدشوندگی اهمیت دارد؟
مباحث مکرر پیرامون نقدشوندگی حاکی از اهمیت آن در بازارهای مالی است، اما چه چیزی باعث اهمیت این مفهوم شده است؟ در گام نخست می‌توان پاسخ این سوال را از تعریف این مفهوم (یعنی میزان سهولت تبدیل یک دارایی به پول نقد بدون هیچگونه تاثیر بر قیمت آن دارایی) استنباط کرد.
ثبات
نقدشوندگی یک بازار هرچه بیشتر باشد، ثبات آن بازار بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال به هنگام خرید یا فروش بیت‌کوین (BTC) معامله‌گران متعددی در آن سوی بازار با کمترین تاثیر بر روی قیمت این دارایی آماده سفارش‌گذاری هستند. این درحالی است که یک آلت‌کوین ناشناخته نقدشوندگی پایین‌تری دارد و این احتمال وجود دارد که قیمت آن بواسطه یک سفارش بزرگ تحت تاثیر قرار بگیرد. برای انجام یک سفارش بزرگ، احتمالاً مجبور به بررسی دفتر سفارشات و در نهایت افزایش کارمزد سفارش و افزایش یا کاهش قیمت دارایی خواهید بود. در چنین مواردی، نه تنها معامله‌گر لغزش قیمتی بالایی را تجربه خواهد کرد، بلکه خود دارایی نیز در طول زمان با نوسانات بیشتری همراه خواهد بود. یک دارایی با نقدشوندگی بالا در معاملات هر فرد یا کل بازار ثبات بیشتری دارد.
مقاومت دربرابر دستکاری
اینکه از بازار رمزارز به عنوان غرب وحشی یاد می‌کنند بی‌علت نیست. این بازار بواسطه طیف وسیعی از بازیگران مختلف از سرتاسر دنیا و چارچوب نظارتی ضعیفی که دارد، سابقه دستکاری قیمتی در آن زیاد است. اما عدم مسئولیت در این رابطه تنها نیمی از ماجراست، و موضوع دیگری که به همین اندازه اهمیت دارد محیط نقدشوندگی آن است که باعث سهولت دستکاری در این بازار شده است. در بازاری که نقدشوندگی پایینی دارد، یک بازیگر بزرگ یا گروهی از بازیگران می‌توانند به راحتی قیمت‌ها را به نفع خود دستکاری کنند، درحالیکه دارایی‌ها و صرافی‌های با نقدشوندگی بالا به راحتی قابل دستکاری نیستند.
زمان تراکنش‌ها
نقدشوندگی بالا و تعداد معامله‌گران زیاد در یک بازار باعث می‌شود تا سفارشات با سرعت بیشتری نسبت به بازارهای با نقدشوندگی پایین انجام شود. این موضوع ضمن اینکه برای کاربران مطلوب‌تر و تجربه خوشایند‌تری را به همراه دارد، از طرفی نیز به نفع افرادی است که مرتباً معامله می‌کنند. به ویژه در زمان‌های پرنوسان بازار، قابلیت ورود یا خروج سریع از معامله می‌تواند در میزان سود حاصل از معاملات بسیار تاثیر گذار باشد.
تحلیل تکنیکال
هراندازه که به دقت تحلیل تکنیکال ایمان داشته باشید، اما به هرحال این نوع تحلیل یک استراتژی رایج در بازار رمزارز محسوب می‌شود. نقدشوندگی بالای بازار باعث افزایش دقت در به کارگیری تحلیل تکنیکال می‌شود. با کارمزدهای کمتر و ثبات بیشتر در اثر نقدشوندگی بازار، قیمت‌ها و نمودارها پیشرفته‌تر و دقیق‌تر خواهند بود. در بازارهایی با نقدشوندگی پایین که معاملات بزرگ تاثیر قابل‌توجهی بر قیمت‌ها دارند، احتمال انحراف و نقص در تشکیل نمودارها بواسطه وجود داده‌های پرت و خارج از محدوده بسیار بیشتر از بازارهای نقدشونده است.
ارزیابی نقدشوندگی چگونه انجام می‌شود؟
برای بررسی نقدشوندگی عوامل متعددی را می‌توان مدنظر قرارداد، اما از بستر و زمینه اجرا یعنی صرافی که در آن معاملات انجام می‌شود نباید غافل شد. برای دانستن میزان نقدشوندگی یک دارایی می‌توان با مراجعه به سایت CoinMarketCap آمارهایی مثل حجم معاملات روزانه را بررسی کرد که البته این داده‌ها محدود هستند.
برای ارزیابی دقیق‌تر نقدشوندگی جهت یافتن بهترین مکان و نوع دارایی برای معامله بایستی این کار را از سطح صرافی‌ها آغاز کنید. برای ارزیابی نقدشوندگی یک صرافی می‌توان به فاکتورهایی مثل حجم معاملات روزانه، عمق دفتر سفارشات آن صرافی (تعداد سفارشات باز خرید و فروش) و کارمزد معاملات توجه کرد. در بررسی دفتر سفارشات صرافی‌ها بایستی به این نکته توجه کنید که برخی از انواع سفارشات در این دفاتر قابل رصد نیستند، مثل سفارشات Stop-Limit که در قیمت مدنظر معامله‌گر یا قیمت‌های پایین‌تر از آن انجام می‌شود و همچنین سفارشات Iceberg، که در حقیقت سفارش‌های بزرگی هستند که به منظور پنهان کردن ارزش کل سفارش به سفارش‌های کوچکتر تقسیم شده‌اند. بنابراین باید این موضوع را در نظر داشته باشید که دفتر سفارشات صرافی‌ها نمی‌تواند مرجع دقیقی برای ارزیابی آمار سفارشات باشد.
لازم به ذکر است که وب‌سایت CoinMarketCap اخیراً شاخص جدیدی به نام نقدشوندگی صرافی (Exchange Liquidity) را ارائه کرده که هدف از آن کاهش تاثیر شاخص‌های حجم معاملات کاذب است. این شاخص با استفاده از مجموعه متغیرهای مهم دفتر سفارشات من جمله فاصله سفارش از قیمت متوسط، سایز سفارش و نقدشوندگی نسبی یک دارایی محاسبه می‌شود. این شاخص می‌تواند برای معامله‌گرانی که تمایل به ارزیابی دقیق نقدشوندگی صرافی‌ها دارند بسیار مفید باشد.
نقدشوندگی پایین چه ریسک‌ها و مزایایی را به همراه دارد؟
اساساً نقدشوندگی پایین باعث ثبات قیمتی کمتر در یک دارایی می‌شود، و این یعنی لغزش و دستکاری قیمت از جمله ریسک‌های موجود در محیط‌های با نقدشوندگی پایین است، ضمن اینکه افت قیمت‌ها نیز می‌تواند باعث ریزش آنی بازارها گردد. عدم وجود مشارکت‌کنندگان زیاد در یک بازار می‌تواند باعث طولانی شدن زمان انتظار برای انجام سفارشات گردد که به ویژه در زمان‌های تغییر روند بازار موضوع بسیار مهمی برای یک معامله‌گر محسوب می‌شود.
از طرف دیگر، عدم ثبات قیمت نیز می‌تواند به نفع یک معامله‌گر باشد. زمانی که یک سفارش بزرگ باعث افت قیمت به دلیل پایین بودن نقدشوندگی می‌شود، درواقع یک فرصت آربیتراژ را برای خرید با تخفیف دارایی فراهم می‌کند. به طورکلی، مهمتر از هر چیز، درک میزان تاثیر نقدشوندگی بر روی معاملات و داشتن یک استراتژی معقول و مناسبی است که چنین عواملی را در نظر گرفته و به طور سنجیده و آگاهانه دارایی‌ها و صرافی‌هایی که نقدشوندگی مناسبی دارند را انتخاب نماید.
منبع: Cointelegraph
