«استیبل‌کوین» (stablecoin) چیست؟
استیبل‌کوین‌ها ارزهای رمزنگاری شده‌ای هستند که از روش‌های مختلفی برای ثابت نگه داشتن ارزش خود استفاده می‌کنند.
این نوع ارزهای رمزنگاری شده به طور خاص برای حفظ ثبات قیمت رمزارزها نسبت به ارزهای «فیات» (Fiat) طراحی شده‌اند و برای حفظ امنیت، سرعت و هزینه پایین معاملاتِ دارایی‌های مجازی تلاش می‌کنند. در ابتدا قرار بود که فقط نوسانات قیمت ارزهای رمزپایه را به حداقل برسانند؛ اما در حال حاضر ویژگی‌های خود را ارتقا داده‌اند و وارد موضوع‌های مختلفی مثل بانک‌داری، کاهش هزینههای انتقال شبکه‌ای و … شده‌اند.
4 نوع اصلی استیبل‌کوین وجود دارند: 3 نوع متمرکز (centralized) که توسط ارزهای فیات، کالا و کریپتوکارنسیها پشتیبانی می‌شوند و 1 نوع غیرمتمرکز (decentralized) که به «قراردادهای هوشمند» (Smart contracts) و الگوریتم‌ها تکیه می‌کند.
جنجال استیبل‌کوین‌ها
در حالی که بانک‌داران و مقامات از استیبل‌کوین‌ها به عنوان ابزاری بسیار مفید استفاده می‌کنند؛ اما احتمال رقابت برخی رمزارزها با ارزهای ملی، قانون‌گذاران را بسیار محتاط کرده است.
جنجال برانگیز بودن استیبل‌کوین‌ها به نحوه استفاده از آن‌ها و افرادی که از آن‌ها استفاده می‌کنند بستگی دارد. در ماه ژوئن سال 2019، «فیسبوک» (Facebook) پروژه استیل‌کوین خود به نام «لیبرا» (Libra) را راه‌اندازی کرد. – که پس از موانع زیادی که بر سر راهِ لیبرا قرار گرفت، نام آن را به «دیم» (Diem) تغییر دادند. – لیبرا یا دیم، قرار بود که یک استیبل‌کوین با پشتیبانی یک پول ملی باشد که تمام اعضای 2.3 میلیاردی جامعه فیسبوک بتوانند در پرداخت‌های خود از آن استفاده کنند.
واکنش‌های مقامات دولتی به لیبرا متفاوت بود. از واکنش‌های همراه با نرمش و احتیاط نسبت به تنظیم مقررات بگیرید تا عصبانیت برخی دیگر از مقامات، قانون‌گذاران و بانک‌های مرکزی در سراسر جهان و گفتن این که لیبرا یک تهدید برای حاکمیت ملی و ثبات مالی است! با این وجود لیبرا به مسیر خود ادامه می‌داد اما موانع بزرگی همچنان وجود داشتند.
در آن روی سکه، در ژانویه 2021، «برایان بروکس» (Brian Brooks)، كنترل‌كننده واحد پول در آمریكا، بیانیه‌ای نوشت که به طور خاص بانک‌ها را مجاز به استفاده از شبکه‌های استیبل‌کوین برای تسهیل پرداخت‌ها و اجرای «نودها» (Nodes) می‌کند. در حالی که اتحادیه اروپا در حال کار بر روی یک چارچوب نظارتی گسترده‌تر برای ارزهای رمزپایه است که شامل استیبل‌کوین‌ها نیز می‌باشد.
بنابراین، یک استیبل‌کوین که توسط یک شبکه رسانه اجتماعی کاملاً بی‌اعتماد و مسلط اداره می‌شود و تلاش می‌کند یک استیبل‌کوین جهانی ایجاد کند آیا قادر به دور زدن و تضعیف ارزهای ملی است؟ موضوع فراتر از اینهاست. استیبل‌کوین‌هایی که توسط بانک‌ها استفاده می‌شوند چطور؟ آیا آن‌ها علاقه‌ای به برهم زدن نظم مالی فعلی جهان ندارند؟ از کجا معلوم؟
استیبل‌کوین با پشتوانه فیات چیست؟
استیبل‌کوین‌هایی که پشتیبانی فیات دارند، به ازای هر یک واحد از آن استیبل‌کوین یک واحد ارز فیات ذخیره شده است که آن را پشتیبانی می‌کند. (پشتیبانی یک به یک)
اولین و ساده‌ترین استیبل‌کوین استیبل‌کوینی است که با ارزهای فیاتی چون دلار آمریکا و همچنین یورو، ین ژاپن و غیره، به صورت «یک به یک» (one-to-one) پشتیبانی می‌شود. تا زمانی که ارز پایه یا همان فیات‌ها ارزش خود را حفظ کنند، ارزش استیبل‌کوین هم ثابت می‌ماند. این نوع استیبل‌کوین‌ها اساساً «ایمن و معتبر» هستند و توسط صادرکنندگان ارزهای فیات پشتیبانی می‌شوند و ارزش آن‌ها توسط بانك مركزی آن كشور حفظ می‌شود.
اولین و محبوب‌ترین استیبل‌کوین «تتر» (tether) است. تتر مدت‌ها ادعا می‌کرد که به طور100 درصد با دلار آمریکا و به صورت یک به یک پشتیبانی می‌شود. بعد از اینکه دادستان کل نیویورک از تتر شکایت کرد، مشخص شد که 26 درصد از تترها از صرافی «بیت‌فینکس» (Bitfinex)، شرکت منافع‌المشترک با تتر، سند بدهکاری (IOU) دارند. تتر اخیراً فاش کرده است که «ذخایر نقدی» آن حاوی حدود 3 درصد پول نقد است.
استیبل‌کوین با پشتوانه دارایی چیست؟
استیبل‌کوینی که توسط دارایی پشتیبانی می‌شود، شبیه استیبل‌کوینی است که توسط ارزهای فیات پشتیبانی می‌شود. با این تفاوت که با دارایی‌های فیزیکی مانند طلا قیاس و حمایت می‌شود.
استیبل‌کوین با پشتوانه کالا، از انواع وثیقه‌های ملموس دیگر، به ویژه طلا به جای ارزهای فیات استفاده می‌کند. اما برخی دیگر توسط سبدهای فلزات گران‌بها، حتی املاک و مستغلات سوئیس پشتیبانی می‌شوند. به طور کلی، این نوع استیبل‌کوین‌ها توسط مقدار مشخصی از کالا حمایت شده و در یک مکان شناخته‌شده ذخیره می‌شوند و اغلب تحت بازرسی‌های خارجی قرار می‌گیرند – چیزی که استیبل‌کوین تتر که توسط فیات پشتیبانی می‌شود تا مدت‌ها از آن اجتناب می‌کرد.
«پاکس‌گُلد» (Pax Gold) استیبل‌کوینی با استاندارد «ای آر سی20» (ERC-20) است که توسط «چارلز کاسکاریلا» (Charles Cascarilla) مدیرعامل شرکت “Paxos” ایجاد شده است. این استیبل‌کوین توسط نوع خوبی از اونس لندن پشتیبانی می‌شود که مورد تائید «انجمن بازار شمش‌های لندن» (LBMA) است و درپایتخت انگلیس ذخیره و نگه‌داری می‌شود. از طرف دیگر، «دیجیکس گُلد» (Digix Gold) یک گرم طلای خوب ذخیره شده در سنگاپور است و هر سه ماه یک‌بار حسابرسی می‌شود.
استیبل‌کوین الگوریتمی (algorithmic stablecoin) چیست؟
این استیبل‌کوین‌های پیچیده از الگوریتم‌ها و «قراردادهای هوشمند» برای محافظت از ثبات قیمت در مقابل افزایش یا کاهش عرضه استفاده می‌کنند و این کار را با استفاده از نیروهای بازار انجام می‌دهند.
پیچیده‌ترین مدل استیبل‌کوین، استیبل‌کوین الگوریتمی است که با هیچ نوع وثیقه‌ای پشتیبانی نمی‌شود. بلکه همانطور که از نامش پیداست، مقدار آن توسط الگوریتم‌های تخصصی و «قراردادهای هوشمندی» (smart contracts) کنترل می‌شود که به طور خودکار عرضه توکن در بازار را کاهش یا افزایش می‌دهند تا قیمت توکن را با ارز فیاتی که دنبال می‌کند ثابت نگه دارند. اگر قیمت بازار شروع به کمتر شدن از دلار، یورو یا هر چیز دیگری کند، الگوریتم‌ها توکن‌ها را از گردش خارج می‌کنند. اگر هم ارزش استیبل‌کوین از ارزش فیات بالاتر رود، این سیستم استیبل‌کوین‌های جدید را به بازار می‌ریزد.
گفته می‌شود، هدف اساساً ایجاد یک بانک مرکزی غیرمتمرکز و خودکار است که در صورت لزوم برای ثابت نگه داشتن سطح قیمت، عرضه استیبل‌کوین را افزایش یا کاهش دهد.
استیبل‌کوین با پشتیبانی رمزنگاری چیست؟
استیبل‌کوین پشتیبانی شده توسط رمزنگاری، از وامهای بدون وثیقه استفاده می‌کنند تا ارزش آن‌ها ثابت بماند.
استیبل‌کوین‌های دارای وثیقه رمزنگاری‌شده توسط سبدی از یک یا چند ارز رمزپایه دیگر پشتیبانی می‌شوند. از آنجا که این موارد خود بسیار بی‌ثبات هستند، برای استیبل‌کوین‌ها آنچنان هم وثیقه قابل‌تکیه‌ای محسوب نمی‌شوند. به همین‌خاطر بهتر است که خریداران، توکن‌های وثیقه خود را در قراردادهای هوشمند (مثل استیبل‌کوین‌هایی که در بالا توضیح دادیم) قفل کنند که اگر ارزش وثیقه بیش از حد کاهش یافت، به کمک قرارداد هوشمند بتوانند خود به خود از شر توکن‌های وثیقه که حالا حسابی بی‌ارزش شده‌اند خلاص شوند. (به عبارت ساده‌تر، استیبل‌کوین‌ها ماهیتاً باید ثبات داشته باشند و این ویژگی متمایز و مهم آن‌هاست در حالی‌که رمزارزها ماهیتاً نوسانی هستند و ممکن است به یکباره بی‌ارزش شوند؛ بنابراین خود آن‌ها نیاز به حمایت و پشتیبانی یک استیبل‌کوین دیگر دارند. پشتیبانی در پشتیبانی!) این نوع وثیقهها امکان جایگزینی با وثیقه‌های دیگر را دارند و این کار به کمک قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. کمی پیچیده اما جالب!
یکی از شناخته‌شده‌ترین استیبل‌کوین‌هایی که با رمزارزها پشتیبانی می‌شوند، «دای» (DAI) نام دارد. این توکن، متعلق به شرکت «میکر دائو» (MakerDAO) بوده و قیمت آن معادل 1 دلار است. در جریان اتفاقات 12 مارس سال 2020، شرکت میکر دائو درس بزرگی گرفت. در واقع در این روز اتفاقی افتاد که کمتر کسی فکرش را می‌کرد. قیمت رمز ارز «اتریوم» (Ethereum) 1 روزه و ظرف 24 ساعت سقوط کرد و نصف شد. رویداد «قوی سیاه» (Black Swan) – وقوع اتفاقی با احتمال رخ دادنِ پایین – رخ داده بود و حالا شرکت میکردائو فهمیده بود که با ترفندهایی می‌تواند در چنین شرایطی جلوی ضرر بیشتر را بگیرد. این کشف منجر به ارائه استیبل‌کوین دای شد و موفقیت‌آمیز هم بود.
حالا دای انقدر پیشرفت کرده که از همین تابستان شروع به رقابت با «فری تون» (Free Ton) کرده است. فری‌تون پروژه بلاک‌چین کاملاً غیرمتمرکزی است که پس از کشمکش‌های فراوانی که تلگرام (Telegram) بر سر شبکه بلاک‌چین خود داشت، شروع به کار برای آن کرد.
فری‌تون قصد دارد که در تابستان امسال، یک استیبل‌کوین دیگر را هماهنگ با توکن “TON Crystal” خود عرضه کند. نقدینگی استیبل‌کوین 100 درصد در «اتر» (Ether) قفل و پشتیبانی می‌شود و بازده بالقوه ارائه‌دهندگان نقدینگی را فراهم می‌کند. سخنگوی آزمایشگاه‌های تون که توسعه‌دهندگان اصلی پروژه فری‌تون هستند گفته است: «این برنامه کاربرد گسترده‌ای برای سرویس‌هایی با اشتراک مکرر و پیشنهادات پر خطر خواهد داشت.»
آیا یک استیبل‌کوین باعث مقیاس‌پذیر شدن اتریوم می‌شود؟
هدف استیبل‌کوین فری‌تون که با رمزارزها پشتیبانی می‌شود این است که راه‌حل لایه دومی برای مشکلات مقیاس‌پذیری اتریوم ارائه دهد.
سخنگوی آزمایشگاه‌های تون می‌گوید: «به دلیل سرعت پایین معاملات و هزینه گس (gas) بالا در شبکه اتریوم، این رمزارز تحت فشار قرار می‌گیرد و با تورم مواجه می‌شود. فری‌تون یک راه‌حل لایه دوم واقعی برای این معضل خواهد بود.» با استفاده از این استیبل‌کوین، اکنون می‌توان معاملات خرد را بسیار ارزان و در کسری از زمان نسبت به بلاک‌چین اصلی انجام داد.
این به نوبه خود طیف گسترده‌ای از کاربردهای جدید را شامل می‌شود؛ از پرداخت‌های کوچک و جزئی گرفته تا پرداخت در فیلدهای مختلفی مثل گیمینگ.
منبع: Cointelegraph
