عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟ آشنایی با مزایا و معایب آن!

عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟

عرضه اولیه سکه ICO یا (Initial Coin Offering) معادل عرضه اولیه سهام (IPO) در بازار است. درواقع عرضه اولیه سکه ICO راهی برای افزایش میزان سرمایه اولیه و پوشش هزینه ها می باشد. این اتفاق زمانی روی می‌دهد که شرکت مورد نظر به دنبال راهی برای افزایش سرمایه و تولید سکه‌ها، اپلیکیشن‌ها و خدمات جدید است. سرمایه‌گذاران علاقه‌مند این فرصت را در اختیار دارند که با شرکت در عرضه اولیه سکه ICO، توکن های رمزارز جدید را خریداری کنند. این توکن‌ها برای استفاده از خدمات و محصولات موجود در شرکت کاربرد خواهد داشت. از طرفی ممکن است توکن های خریداری شده معرف سهمی از شرکت یا پروژه باشند.

نحوه عملکرد عرضه اولیه سکه

زمانی که استارت‌آپی که در زمینه رمزارز فعالیت دارد، تصمیم می‌گیرد از طریق عرضه اولیه سکه سرمایه موردنیاز را تأمین کند، معمولا اوراق سفیدی (White Paper) را منتشر می‌کند. در آن اوراق شرح مفصلی از چگونگی پروژه درج شده و به این موضوع نیز پرداخته شده‌است که موفقیت پروژه چه نیازهایی را مرتفع خواهد کرد. از سوی دیگر در این اوراق بیان شده که چه میزان سرمایه برای انجام این کار نیاز است، چه نوع ارزی مورد قبول خواهد بود و ICO چه مدت به طول می‌انجامد.

در طول مدت برگزاری عرضه اولیه سکه ICO برخی از مشتاقان و حامیان پروژه مورد نظر، بخشی از توکن‌های موجود را در ازای پرداخت ارز سنتی یا ارز دیجیتال خریداری می‌کنند. این سکه‌ها با نام توکن شناخته می‌شوند و شباهت بسیار زیادی به سهامی دارند که در عرضه اولیه سهام فروخته می‌شود. اگر سرمایه جمع‌آوری شده از مبلغ مورد نیاز جهت تامین سرمایه شرکت کافی نباشد، تمامی پول بازگردانده می‌شود و عرضه اولیه ناموفق خواهد بود. اگر پول جمع‌آوری شده در بازه زمانی مشخص با سرمایه مورد نیاز همخوانی داشته باشد، این سرمایه برای دستیابی به اهداف پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با وجود اینکه عرضه اولیه سکه نظام‌مند نیست، سازمان بورس و اوراق بهادار (SEC) این اختیار را دارد که در برگزاری آن مداخله کند. به عنوان مثال سازنده تلگرام سال گذشته ۱.۷ بیلیون دلار را در ICO به دست آورد؛ اما سازمان بورس و اوراق بهادار این پروژه را به طور کلی متوقف کرد؛ چرا که بخشی از تلاش‌های تیم برنامه‌نویسی در زمره فعالیت‌های غیرقانونی قرار گرفته بود.

ملاحظات ویژه در خرید عرضه اولیه سکه ICO

سرمایه‌گذارانی که به دنبال خرید ICO هستند ابتدا باید بیشتر با فضای رمزارز آشنا شوند. در بسیاری از عرضه اولیه سکه‌ها سرمایه‌گذاران توکن‌ها را با رمزارزهایی که پیش از این نیز وجود داشته‌اند خریداری خواهندکرد. این بدان معنا است که سرمایه‌گذاری که در عرضه اولیه سکه مشارکت می‌کند باید دارای کیف پول رمز ارزی باشد. از این گذشته کیف پول مورد نظر باید قابلیت نگهداری از توکن‌هایی که قصد خرید آن را دارند نیز داشته باشند.

اما چطور باید عرضه اولیه سکه ای را برای مشارکت پیدا کنیم؟ درواقع راه مشخصی برای اطلاع پیدا کردن از آخرین ICO وجود ندارد. بهترین راه برای یک سرمایه‌گذار مشتاق تحقیق درباره پروژه‌های جدیدی است که در دست راه‌اندازی هستند. عرضه اولیه سکه هیجان زیادی را به وجود می‌آورد و سایت‌های زیادی وجود دارند که مکانی را برای بحث در مورد فرصت‌های جدید به وجود می‌آورند. سایت‌هایی نیز وجود دارند که عرضه اولیه سکه ICO را برای فرد امکان‌پذیر می‌کنند. این کار به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد که از عرضه اولیه‌های جدید سکه نیز مطلع شود و عرضه‌های متفاوت را نیز با یکدیگر مقایسه کند.

عرضه اولیه سکه در مقابل عرضه اولیه سهام

شرکت‌های سنتی راهکار محدودی برای افزایش سرمایه مورد نیاز جهت توسعه و گسترش فعالیت‌های کسب‌وکار خود در اختیار دارند. شرکت‌ها کار خود را با سرمایه اندک آغاز می‌کنند و در ادامه با افزایش سود، مالکیت شرکت در اختیار مالکان شرکت باقی می‌ماند. در این حالت مدت زمان زیادی برای به دست آوردن سرمایه مورد نیاز جهت توسعه لازم است. از سوی دیگر شرکت‌ها این فرصت را در اختیار دارند که با جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران خارجی در همان قدم‌های نخست، سرمایه مورد نیاز را به دست آورند. این کار به سرعت سرمایه مورد نیاز را در اختیار تیم توسعه قرار می‌دهد و سبب می‌شود که مالکیت بخشی از سهام شرکت به دیگران واگذار شود.

راهکار دیگری که در این بین مطرح می‌شود، عمومی شدن است. در این حالت در عرضه اولیه سهام، سرمایه از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران تأمین می‌شود.

عرضه اولیه سهام در ارتباط مستقیم با سرمایه‌گذاران قرار دارد، این در حالی است که عرضه‌اولیه سکه در ارتباط مستقیم با حامیان و هواداران است که مشتاق به حضور در یک پروژه جدید هستند که با سرمایه‌گذاری جمعی به اجرا گذاشته می‌شود.

اما عرضه اولیه سکه ICO با سرمایه‌گذاری جمعی تفاوت دارد. چرا که در عرضه اولیه انگیزه اصلی سرمایه‌گذار دست‌یابی به سود ناشی از این سرمایه‌گذاری است. این در حالی است که جذب سرمایه در سرمایه‌گذاری جمعی غالبا به شکل اهدای سرمایه صورت می‌گیرد. به همین دلیل از عرضه اولیه سکه ICO با نام «فروش جمعی» نیز یاد می‌شود.

دو مورد از زیرساخت‌های ICO تفاوت‌هایی با عرضه اولیه سهام دارند. نخست اینکه ICO از قانون‌گذاری بی‌بهره است. این بدان معنا است که سازمان‌های دولتی مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) بر این عرضه‌ها لزوما نظارتی ندارد. دومین تفاوت این است که به دلیل بدون مرکزیت بودن و عدم قانون‌گذاری ساختار عرضه اولیه سکه ICO بسیار آزادتر از عرضه اولیه سهام است.

عرضه اولیه سکه ICO به شیوه‌های متفاوتی ایجاد می‌شود. در برخی از موارد شرکت، هدف معین یا میزان حداقلی را برای جمع‌آوری سرمایه در نظر می‌گیرد. به این ترتیب قیمت تمامی سکه‌هایی که در عرضه اولیه فروخته می‌شوند از پیش تعیین شده و موجودی سکه‌ها نیز ثابت است. در موارد دیگر موجودی مشخصی برای توکن‌های عرضه اولیه سکه ICO در نظر گرفته شده؛ اما میزان سرمایه هدف تغییرپذیر و پویا است. بنابراین میزان عرضه سکه به سرمایه‌گذاران، به سرمایه دریافتی بستگی خواهد داشت. این بدان معنا است که هر اندازه مجموع سرمایه‌ای که در عرضه اولیه سکه ICO دریافت می‌کنید بیش‌تر باشد، قیمت توکن‌ها نیز بالاتر خواهد بود.

با این وجود، برخی دیگر موجودی متغیری را برای توکن‌های خود در نظر گرفته‌اند که بر اساس سرمایه‌ای که جمع‌آوری می‌شود تعیین خواهد شد. در این مورد قیمت توکن‌ها ثابت است؛ اما هیچ محدودیتی برای تعداد توکن‌های موجود در عرضه اولیه سکه در نظر گرفته نشده‌است و این موضوع در ارتباط مستقیم با طول مدت برگزاری عرضه اولیه سکه ICO قرار دارد.

مزایا و معایب عرضه اولیه سکه (ICO)

 مزایا عرضه اولیه سکه (ICO)

در عرضه اولیه سهام سرمایه‌گذار بخشی از سهام شرکت را در ازای سرمایه‌گذاری خود دریافت می‌کند. در عرضه اولیه سکه ICO هیچ سهمی در ازای مبلغ پرداختی در اختیار سرمایه‌گذار گذاشته نمی‌شود. در عوض شرکت‌هایی که از طریق ICO سکه، سرمایه مورد نیاز خود را کسب می‌کنند به جای سهام، معادلی را در بلاک چین در نظر گرفته‌اند که توکن نامیده می‌شود. در اکثر موارد سرمایه‌گذار با رمزارزهای معروفی چون بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) وارد معامله می‌شود و در ازای آن توکن‌هایی را به ارزش ارز پرداخت شده دریافت می‌کنند.

راه‌اندازی عرضه اولیه سکه ICO با استفاده از توکن‌هایی که به‌سادگی تولید می‌شوند کار چندان دشواری نیست. این کار ظرف چند ثانیه انجام می‌شود. خدمات آنلاینی وجود دارد که توکن‌های رمزارز را در کسری از ثانیه تولید می‌کند. سرمایه‌گذاران زمانی که به تفاوت سهام و توکن می‌اندیشند باید این نکته را به یاد داشته باشند که توکن‌ها ذاتا ارزشی ندارند و هیچ خبری از تضمین‌های دولتی نیز وجود ندارد. مدیر برگزاری ICO بر اساس شروطی که در عرضه اولیه مطرح شده‌است توکن‌هایی را تولید می‌کند و در ادامه این توکن‌ها بر اساس برنامه‌ریزی قبلی بین سرمایه‌گذاران توزیع می‌شوند. سرمایه‌گذاران وقت شناس در عرضه اولیه سکه با امید به اینکه توکن‌ها بعد از راه‌اندازی با موفقیت همراه خواهند بود وارد این سرمایه‌گذاری می‌شوند. اگر واقعا این اتفاق روی دهد ارزش توکن‌هایی که در ICO خریداری شده‌است از مبلغی که در عرضه اولیه برای آنها در نظر گرفته شده بود نیز بالاتر خواهد رفت. در این حالت سرمایه‌گذار سود قابل توجهی را کسب می‌کند. احتمال دستیابی به یک سود بسیار بالا مزیت اصلی عرضه اولیه سکه است.

عرضه اولیه سکه ICO تاکنون سرمایه‌گذاران بسیاری را میلیونر کرده‌ است. در سال ۲۰۱۷، ۴۳۵ عرضه اولیه سکه با موفقیت برگزار شده‌است. هر یک از این عرضه اولیه‌ها به طور متوسط چیزی در حدود ۱۲.۷ میلیون دلار کسب کرده‌اند. ارزش مجموع سرمایه‌های جمع شده در این سال برابر با ۵.۶ بیلیون دلار بوده‌است. در این بین ۱۰ مورد از بزرگ‌ترین پروژه‌ها ۲۵ درصد از این سرمایه را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه‌براین توکن‌های خریداری شده در این عرضه اولیه‌ها به طور متوسط از نظر دلاری ۱۲.۸ برابر شده‌اند.

معایب عرضه اولیه سکه (ICO)

در حالی که عرضه اولیه سکه ICO در صنعت رمزارز و بلاک چین روی کار آمده‌است. این عرضه چالش‌ها، خطرات و فرصت‌های غیرمنتظره‌ای را نیز به همراه داشته‌است. بسیاری از سرمایه‌گذاران به امید دست‌یابی سریع به سود بالا سرمایه خود را وارد عرضه اولیه سکه می‌کنند. موفقیت‌آمیز‌ترین عرضه اولیه سکه ICO در طی سال‌های اخیر، عامل اصلی ایجاد این امید شده‌است؛ زیرا کسانی که در آن عرضه اولیه شرکت کرده بودند به سود بسیار بالایی دست پیدا کردند. این در حالی است که شور و اشتیاق بالای این سرمایه‌گذاران مردم را به بیراهه می‌کشاند.

چرا که این عرضه‌ها به شدت بی قانون هستند. کلاه‌برداران و اسکم‌ها به دنبال شکار سرمایه‌گذارانی هستند که کاملا در بی‌اطلاعی و بی‌خبری به سر می‌برند. از آنجایی که این عرضه‌های اولیه زیر نظر هیچ مرجع قانونی یا قانون‌گذاری برگزار نمی‌شود. سرمایه‌هایی که به دلیل کلاهبرداری یا بی‌کفایتی عرضه اولیه سکه از دست می‌روند، به هیچ عنوان قابل بازگشت نیستند.

سرعت افزایش شهاب‌وار عرضه اولیه سکه ICO در سال ۲۰۱۷ مخالفت‌ها و انتقاداتی را در اوایل ماه سپتامبر از سوی دولت‌ها و سازمان‌ها در پی داشته‌است. بانک مردم چین به طور کاملا رسمی عرضه اولیه سکه را ممنوع کرده و اعلام کرد این کار با ثبات اقتصادی و مالی کشور در تناقض است.

بانک مرکزی چین استفاده از توکن‌ها را به عنوان جایگزینی برای رمزارزها ممنوع کرد و بانک‌ها را نیز از ارائه خدمات در این حوزه بازداشت. در نتیجه قیمت بیت کوین و اتریوم سقوط کرد. بسیاری این اتفاق را نشانه‌ای از ظهور مقررات و نظام جدید برای بیت کوین قلمداد کردند. این ممنوعیت گریبان عرضه‌های اولیه‌ای را که پیش از این تکمیل شده بودند نیز گرفت و منجر به مجازات آنها شد. اولین بار در سال ۲۰۱۸ فیس‌بوک، توئیتر و گوگل همگی تبلیغات عرضه اولیه سکه ICO را ممنوع کردند.

در واقع هنگام سرمایه‌گذاری در یک عرضه اولیه که هیچ تضمینی وجود ندارد که نشان دهد سرمایه‌گذار در یک کلاهبرداری گرفتار شده‌است یا خیر، به منظور جلوگیری از گرفتار شدن در کلاه‌برداری سرمایه‌گذار باید:

۱. مطمئن شود که توسعه‌دهندگان پروژه به طور کاملا شفاف اهداف خود را تشریح کنند. عرضه اولیه‌های موفق غالبا با اوراق سفید صریح و قابل فهمی همراه بوده‌اند که در آن به وضوح به اهداف اشاره شده‌است.

۲. توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان را بشناسد. سرمایه‌گذاران باید به دنبال شناخت ۱۰۰ درصدی شرکتی باشند که عرضه اولیه سکه ICO را برگزار کرده‌است.

۳. به دنبال شروط و اصول قانونی برای عرضه اولیه سکه باشد؛ چرا که قانون‌گذارانی که خارج از این حوزه فعال هستند، نظارتی روی عرضه اولیه سکه ICO ندارند. بنابراین سرمایه‌گذار باید شخصا از قانونی بودن یا نبودن یک عرضه اولیه سکه ICO اطلاع حاصل کند.

۴. مطمئن شود تمام سرمایه‌هایی که در ICO جمع‌آوری می‌شود در یک والت Escrow ذخیره شود. برای دسترسی به این والت به کلیدهای متعددی نیاز است. این والت راهکار خوبی برای مقابله با کلاه‌برداری است؛ به خصوص هنگامی که یک شخص بی‌طرف یکی از کلیدها را در اختیار داشته باشد.