قرارداد باز چیست و نحوه ی عملکرد آن چگونه است؟

قرارداد باز به مجموعه‌ای از قراردادهای مشتق اطلاق می‌شود که این قراردادها عبارت هستند از قراردادهای آتی (Future) و قراردادهای اختیار (Option) که برای یک دارایی تسویه نشده‌اند. این نوع از قراردادها تصویری واضح از فعالیت‌های مبادلاتی در بازار اختیار و اینکه آیا جریان نقدینگی ورودی به قراردادهای آتی و اختیار در حال افزایش است یا کاهش، را ارائه می‌دهد. به منظور درک بهتر قرارداد باز ابتدا باید به بررسی چگونگی ایجاد قراردادهای آتی و اختیار بپردازیم. اگر قرارداد اختیار وجود داشته باشد، باید خریدی نیز در میان باشد. به ازای هر خریدار، فروشنده‌ای نیز باید حضور داشته باشد؛ چراکه  امکان خریدن چیزی که برای فروش گذاشته شده است، وجود دارد.

رابطه بین خریدار و فروشنده قراردادی را ایجاد می‌کند. یک قرارداد از ۱۰۰ سهم مجزا از سرمایه تشکیل می‌شود. توافق تا زمانی باز تلقی می‌شود که طرف مقابل آن را به پایان برساند. اضافه شدن به یک قرارداد باز هنگامی که پای یک خریدار و فروشنده برای هر یک از معاملات در میان است به ایجاد یک قرارداد باز می‌انجامد. اگر خریدار و فروشنده در کنار یکدیگر پوزیشن یا موقعیت معاملاتی جدیدی را در یک قرارداد ایجاد کنند، در ادامه قرارداد باز، یک قرارداد افزایش پیدا می‌کند. اگر یک خریدار و فروشنده از جایگاهی که در معامله موجود است خارج شوند، قرارداد باز به اندازه یک قرارداد کاهش پیدا می‌کند. اگرچه اگر خریدار و فروشنده جایگاه فعلی خود در معامله را به خریدار یا فروشنده جدیدی انتقال دهند، قرارداد باز یا تسویه نشده همچنان بدون تغییر پابرجا خواهد بود.

تغییرات قرارداد باز

دانستن این نکته حائز اهمیت است که قرارداد باز یا تسویه نشده برابر است با مجموع تعداد قراردادها و نه مجموع تعداد یکایک تراکنش‌های هر خریدار و فروشنده. به عبارت دیگر قرارداد باز به مجموع تمام خریدها یا مجموع تمام فروش‌ها اطلاق می‌شود و نه به مجموع هر دوی آنها.

تنها زمانی تعداد قرارداد باز تغییر می‌کند که خریدار یا فروشنده جدیدی وارد بازار شود. این امر منجر به ایجاد قرارداد جدید می‌شود. اگر خریدار و فروشنده انتظارات یکدیگر را برآورده کنند، موقعیت معاملاتی هر دو نفر بسته می‌شود. به عنوان مثال اگر یک معامله کننده ۱۰ قرارداد فروش (Short) در اختیار داشته باشد و معامله‌گر دیگری ۱۰ قرارداد خرید (Long) در دست داشته باشد و در ادامه این معامله‌گران قراردادهای خرید و فروش را با یکدیگر معامله کنند، قراردادهای مذکور بسته می‌شوند و از قرارداد باز نیز کسر خواهد شد.

قرارداد باز معمولا با بازار اختیار و آتی در ارتباط است. در این بازارها تعداد قراردادهای موجود روزبه‌روز تغییر می‌کند. این بازارها با بازار سهام تفاوت دارند. در بازار سهام، سهام شاخص یک شرکت پس از اینکه سهام منتشر شد دیگر ثابت باقی می‌ماند.

یکی از رایج‌ترین سو برداشت‌ها از قراردادهای باز، در ادعای این قرارداد در پیش‌بینی روند آینده نهفته است. این قرارداد قادر به پیش‌بینی تغییرات قیمت نیست. قراردادهای باز بالا یا پایین نشان‌دهنده سرمایه سرمایه‌گذاران است، اما به این معنی نیست که نقطه نظر این افراد صحیح است یا موقعیت معاملاتی آنها سودآور خواهد بود یا خیر.

در مقابل حجم معاملات

گاهی قرارداد باز با حجم معاملات اشتباه گرفته می‌شود، اما این دو اصطلاح برای اشاره به دو مفهوم متفاوت به کار می‌روند. روزی که معامله‌گری ۱۰ قرارداد اختیار (Option) خود را به معامله‌گر جدید بفروشد، این نقل و انتقال تغییری در قرارداد باز اختیاری  مورد نظر ایجاد نمی‌کند.

به این دلیل که معامله‌گری موقعیت معاملاتی خود را به دیگری انتقال می‌دهد، هیچ قرارداد اختیار جدیدی به بازار افزوده نمی‌شود؛ اگرچه فروش ۱۰ قرارداد اختیار از سوی فردی که در حال حاضر این قرارداد را در اختیار دارد به یک خریدار Option، حجم معاملات روز را به ازای ۱۰ قرارداد تغییر می‌دهد.

اهمیت قرارداد باز

قرارداد باز معیاری است که فعالیت‌های بازار را نشان می‌دهد. اگر تعداد این قراردادها کم یا صفر باشد، این امر نشان‌دهنده این است که هیچ موقعیت خرید جدیدی ایجاد نشده‌است یا تقریبا تمام موقعیت‌های خرید ایجاد شده تسویه و بسته شده‌اند. بالا بودن قراردادهای باز به این معنا است که هنوز تعداد زیادی از قراردادها باز مانده‌اند. این بدان معنا است که شرکت‌کنندگان بازار به دقت بازار را زیر نظر دارند.

قرارداد باز معیاری برای جریان پولی است که به بازار معاملات آتی یا اختیار وارد می‌شود. افزایش قرارداد باز نشان‌دهنده پول جدید یا مازادی است که وارد بازار می‌شود، در حالی که کاهش قرارداد باز نشان‌دهنده خروج جریان نقدینگی از بازار است.

قرارداد باز برای معامله‌گران آپشن یا اختیار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که این قرارداد اطلاعات ارزشمندی درباره میزان نقدینگی در خصوص یک آپشن را در اختیار آنها می‌گذارد.

قدرت روند

قرارداد باز علاوه بر موارد ذکر شده به عنوان شاخص قدرت روندها نیز استفاده می‌شود. از آنجایی که افزایش قرارداد باز به معنای ورود نقدینگی جدید و سود به بازار است، این قرارداد معمولا به عنوان شاخصی که روند موجود در بازار را نشان می‌دهد، شناخته می‌شود. به عبارتی این شاخص نشان می‌دهد که روند موجود در بازار در حال افزایش است یا به احتمال زیاد روند فعلی ادامه خواهد داشت.

به عنوان مثال اگر روند موجود در بازار برای قیمت یک دارایی مانند سهام، صعودی باشد، افزایش نیز نشان‌دهنده تمایل بازار برای ادامه آن روند است. همین امر در مورد روند نزولی نیز صادق است؛ زمانی که قیمت سهام در حال کاهش است و قرارداد باز در حال افزایش است، این نوع قراردادها از ادامه روند کاهشی حمایت می‌کند.

بسیاری از تحلیل‌گران تکنیکال بر این باور هستند که آگاهی از قرارداد باز اطلاعات مفیدی را درباره بازار در اختیار شما قرار می‌دهد. به عنوان مثال اگر شاهد کاهش در قرارداد باز باشیم که به دنبال آن روند ادامه‌دار رو به بالا یا پایینی در قیمت‌ها مشاهده شود، این امر به احتمال زیاد خبر از پایان روند فعلی را می‌دهد.

منبع: Investopedia