هاوینگ (Halving) سوم بیت کوین (BTC) در تاریخ 11 می سال 2020 روی داد و هاوینگ بعدی در سال 2024 روی خواهد داد. اما هاوینگ چیست؟ چطور روی قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد؟ این اتفاق برای ماینرها به چه معنا است؟ چه تأثیری روی پیش‌بینی‌های درازمدت رمزارز می‌گذارد؟ در ادامه پاسخ تمامی سوالات خود را خواهید یافت.
نام هاوینگ به اسم فیلمی ترسناک در مورد قتل با تبر شباهت دارد. اما در واقع این اصطلاح نامی مستعار برای یکی از جذاب‌ترین رویدادها در تاریخ بیت کوین است که قیمت این رمز ارز را پیش‌بینی می‌کند.
در ماه می 2020 تعداد بیت کوین‌هایی که پس از هر ده دقیقه وارد بازار بیت کوین می‌شدند نصف و از 12.5 بیت کوین به 6.25 بیت کوین رسید. این بیت کوین‌ها در واقع پاداش ایجاد یک بلوک هستند. همه در انتظار وقوع این رویداد بودند؛ چرا که هر ۴ سال این اتفاق روی می‌دهد و تا پیش از سال ۲۰۲۰ نیز تنها دو مرتبه رخ داده بود.
با رخداد هاوینگ، میزان عرضه بیت کوین در سیستم کاهش یافته اما میزان تقاضا از نظر تئوری در همان بازه باقی خواهد ماند. به این ترتیب این رویداد به احتمال زیاد قیمت این رمزارز را افزایش می‌دهد. بنابراین این رویداد شور و شعف زیادی را در زمینه قیمت‌های بیت کوین و چگونگی واکنش بازار ایجاد می‌کند.
بنابر گفته بنیان‌گذار پایگاه استخراج PoWx: «این نظریه مبنی بر آن است که اگر ماینرها بیت کوین‌های کمتری برای عرضه در اختیار داشته باشند، تعداد بیت کوین‌های موجود در بازار کاهش می‌یابد.»
اما با کاهش تدریجی ضرب سکه‌های بیت کوین تأثیرات زیادی روی عملکرد این رمز ارز می‌گذارد که تنها محدود به قیمت آن نمی‌شود. پاداش استخراج بلاک یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده شبکه بیت کوین است. همین پاداش سبب شده‌است که این سیستم بدون هیچ رهبری مرکزی به فعالیت خود ادامه دهد.
همگام با نزدیک شدن این پاداش به صفر ظرف یک دهه آینده احتمال به خطر افتادن امنیت شبکه بیت کوین نیز وجود خواهد داشت. در ادامه به شرح این رویداد می پردازیم.
هاوینگ چیست؟
بیت کوین‌های جدید به عنوان پاداش استخراج بلاک‌های جدید وارد چرخه می‌شوند. ماینرها بلاک‌ها را استخراج کرده و برای استخراج این بلاک‌ها از تجهیزات پیشرفته‌ای استفاده می‌کنند.
پس از استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک یا به طور متوسط هر ۴ سال یک‌بار تعداد بیت کوین‌هایی که به عنوان پاداش به ماینرها داده می‌شود نیز نصف خواهدشد.
چه کسی و به چه دلیلی زمان‌بندی توزیع بیت کوین را تعیین کرده‌است؟
خالق ناشناس بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، که هنوز مشخص نیست فرد یا گروهی بوده‌است، حدود یک سال پس از معرفی نرم‌افزار بیت کوین ناپدید شد. بنابراین او یا آنها دیگر برای ارائه توضیحات در رابطه با انتخاب چنین فرمولی در دسترس نیستند.
اما ایمیل اولیه‌ای که از سوی ساتوشی نوشته شده از زوایای پنهان تفکرات این شخصیت رمزآلود پرده برداشته است.
در فاصله کوتاهی پس از معرفی بیت کوین اوراق سفیدی (WhitePaper) از سوی ناکاموتو ارسال شد که در آن راهکارهای متفاوتی برای انتخاب سیاست‌های مالی ارائه شده‌اند. این راهکارها با ژرف‌نگری هر چه تمام‌تر از ایجاد شرایطی که منجر به رکود یا تورم شود اجتناب کرده‌اند. رکود در نتیجه افزایش قدرت خرید یک رمز ارز ایجاد می‌شود و تورم نیز به دنبال افزایش قیمت کالاهایی که با این رمز ارز قابل خریداری هستند روی خواهدداد.
در آن زمان ناکاموتو هیچ اطلاعی از تعداد کسانی که روزگاری از این رمز ارز استفاده خواهند کرد نداشت.
این فرد یا گروه توضیح ناچیزی درباره دلیل استفاده از این فرمول ابراز کردند: «نخستین بار سکه‌ها باید به گونه‌ای توزیع شوند. به نظر می‌رسد که یک نرخ مداوم بهترین فرمول برای این کار باشد.»
در اکثر ارزهایی که از سوی دولت‌ها پیشنهاد می‌شوند، پای یک بانک مرکزی در میان است. به عنوان مثال در مورد دلار، بانک فدرال رزرو ابزارهایی را در اختیار دارد که به این بانک اجازه می‌دهد دلارهای موجود در بازار را جمع‌آوری یا بر تعداد آن بیفزاید.
به عنوان مثال اگر بازار با مشکلی روبه‌رو شود این امکان وجود دارد که میزان دلارهای در گردش افزایش یابد یا با تشویق بانک‌ها به اخذ وام اوراق بهادار آنها را خریداری کند. در هر صورت اگر فدرال رزرو بخواهد دلارهای خود را از بازار جمع‌آوری کند نیز این شانس را دارد که اوراق بهادار خود را به فروش برساند.
بیت کوین با دلار تفاوت دارد. اولین تفاوت آن در این است که زمان‌بندی عرضه بیت کوین مانند کتیبه‌ای است که بر سنگ نوشته شده باشد و قابل تغییر نیست.
برخلاف سیاست‌های پولی ارزهایی که از سوی دولت صادر می‌شوند و در مؤسسات و پروسه‌های مالی به چشم می‌خورند، سیستم مالی بیت کوین در قالب کد نوشته شده و در سراسر شبکه بیت کوین به اشتراک گذاشته شده‌است. به منظور تغییر دادن این کدها ممکن است به موافقت و جهت‌گیری عظیمی در جامعه کاربران بیت کوین نیاز باشد.
شرکت رمز نگاری Blockchain.com با انتشار پستی در سال ۲۰۱۶ اعلام کرد:
«برخلاف اکثر ارزهای دولتی شناخته‌شده، نظیر دلار یا یورو، بیت کوین به شکلی طراحی شده‌است که از موجودی ثابتی برخوردار بوده و میزان تورم در آن نیز کاملا قابل پیش‌بینی باشد. چرا که تنها ۲۱ میلیون بیت کوین در جهان وجود دارد. این تعداد از پیش تعیین شده سبب شده‌است که این ارز بسیار نایاب باشد. نایاب بودن در کنار کارایی، تأثیر زیادی روی ارزش بیت کوین خواهد گذاشت.»
یکی دیگر از جنبه‌های منحصر به فرد بیت کوین این است که پاداش هر بلاک در طول زمان کاهش پیدا می‌کند. این عامل دیگری است که این ارز را از دیگر سیستم‌های مالی مدرن متمایز می‌کند. بانک‌های مرکزی در این سیستم‌های مالی مدرن موجودی پول را کنترل می‌کنند. برخلاف پاداش استخراج هر بلاک، موجودی دلار از سال ۲۰۰۰ سه برابر شده‌است.
ناکاموتو سرنخ‌هایی را از خود برجای گذاشته که نشان می‌دهد او این ارز را به دلایل سیاسی ایجاد کرده‌است. اولین عنوان خبری در حوزه بیت کوین، این بوده‌است: «در تاریخ ۳ ژانویه سال ۲۰۰۹ وزیران در آستانه صدور دومین لایحه برای بانک‌ها هستند»
بسیاری مشاهده این عنوان را به منزله نشانه‌ای از اعتقادات سیاسی و اهداف سیاسی ناکاموتو قلمداد کردند. اگر بیت کوین در سطح وسیعی گسترش پیدا کند، این قابلیت را دارد که قدرت بانک‌ها و دولت‌ها در حوزه سیاست‌های مالی را کاهش دهد. همان‌طور که در پاداش هر بلاک دیدیم هیچ موجودیت مرکزی قادر نخواهد بود بیت کوین را در خارج از قوانین سفت و سختی که در حوزه زمان‌بندی تعیین شده‌است تولید کند.
هاوینگ چه تأثیری روی قیمت بیت کوین می‌گذارد؟
هاوینگ بیت کوین توجه جامعه بزرگی از مردم را به خود جلب کرده‌است؛ چرا که بیش‌تر مردم بر این باور هستند که هاوینگ منجر به افزایش قیمت بیت کوین می‌شود. حقیقت این است که هیچ‌کس نمی‌داند که چه اتفاقی در شرف وقوع است.
هاوینگ سال ۲۰۱۲ نشان داد که بازار چه واکنشی به موجودی ناپایدار مورد نظر ناکاموتو نشان می‌دهد. تا آن زمان جامعه بیت کوین هیچ اطلاعی از این موضوع نداشت که روند نزولی ناگهانی در میزان پاداش چطور شبکه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اما در ادامه روند به گونه‌ای پیش رفت که قیمت بیت کوین در فاصله کمی پس از هاوینگ بیت کوین افزایش پیدا کرد.
دومین هاوینگ سال ۲۰۱۶ با پیش‌بینی‌های فراوانی همراه بود. Coindesk یک بلاگ زنده را از رویدادهای روز ایجاد کرده‌است و Blockchain.com نیز یک شمارش معکوس را ایجاد کرد. هر هاوینگ حدس و گمان‌های زیادی را درباره اینکه چطور این رویداد روی قیمت‌های بیت کوین تأثیر می‌گذارد در پی دارد.
در جولای ۲۰۱۶ دومین هاوینگ روی داد؛ در آن روز قیمت بیت کوین با ۱۰ درصد کاهش به ۶۱۰ دلار رسید. اما در ادامه به بازه قیمتی خود پس از هاوینگ بازگشت. مدارک کمی دال بر اینکه کاهش ناگهانی نرخ تولید بیت کوین در درازمدت روی قیمت بیت کوین تأثیرگذار خواهد بود، وجود دارد. در آن زمان جیکوب دنلی (Jacob Donnelly) از CoinDesk با کمی زیاده‌روی این رویداد را یک «توجیه کسل‌کننده» خواند.
با وجود اینکه تأثیر سریع روی قیمت‌های بیت کوین چندان قابل توجه نبود، اما بازار در سال‌های بعد به تدریج به سمت افزایش قیمت‌ها گام برداشت. برخی می‌گویند که این افزایش با کمی تأخیر و در نتیجه هاوینگ روی داده‌است. این نظریه از این قرار است که زمانی موجودی بیت کوین کاهش پیدا می‌کند و میزان تقاضا برای بیت کوین تغییر نمی‌کند، همین امر قیمت بیت کوین را افزایش می‌دهد.
چرا ماینر ها باید این پاداش را دریافت کنند؟
بیت کوین بدون وجود این پاداش‌ها عملا کار نخواهد کرد.
یک محقق بیت کوین که هویت او ناشناس است و با نام هسو (Hasu) شناخته می‌شود این‌گونه اعلام کرده‌است که دو عامل عملکرد بیت کوین را تضمین می‌کنند. هسو در پاسخ به Coindesk گفت: «دفتر کار توزیع شده بیت کوین باید پاسخ تمام سوالات را در مورد اینکه چه کسی، چه چیزی را در چه زمانی در اختیار دارد، پاسخ دهد»
بخش اول یعنی اینکه «چه کسی مالک ارز است» با استفاده از رمزنگاری بر طرف شده‌است. تنها مالک یک کلید شخصی قادر است بیت کوین‌های موجود در حساب را خرج کند.
نظریه بیت کوین که امنیت بیت کوین را تأمین می‌کند برای محقق شدن به این نیاز دارد که الف) ماینرها از انگیزه کافی برای استخراج بلاک‌های صحیح برخوردار باشند. ب) دروغ‌گویی ماینرها باید تاوانی در پی داشته باشد.
هسو در ادامه می‌گوید: «بخش دوم نیز زمان انجام معامله بود که تا قبل از روی کار آمدن بیت کوین به هیچ عنوان حل نشده بود». در غیر این‌صورت هرکسی دارایی خود را دو بار خرج خواهد کرد. این یعنی از هیچ، پول‌سازی می‌شود.
بدون وجود پاداش استخراج هر بلاک هرج‌ومرج در شبکه روی می‌دهد. هسو می‌گوید اگر ماینرها از قدرت محاسباتی کافی برخوردار باشند ممکن است به این دو شیوه به شبکه حمله کنند: از طریق دو بار خرج کردن بیت کوین‌ها یا از طریق توقف پردازش تراکنش‌ها. اما آنها به هیچ عنوان انگیزه کافی برای انجام این کار را ندارند؛ چرا که در این صورت پاداش استخراج بلاک‌ها را از دست می‌دهند.
به عبارت دیگر اگر ماینرها از قوانین تبعیت نکنند، پول از دست می‌دهند.
هر اندازه قدرت محاسباتی اعمال شده از سوی ماینرها در شبکه بیت کوین بیش‌تر باشد، احتمال حمله به شبکه نیز کاهش پیدا می‌کند. چرا که حمله کننده برای حمله به قدرت محاسباتی بالایی نیاز خواهد داشت. این قدرت محاسباتی را با نام هش ریت (Hashrate) می‌شناسیم.
هر اندازه درآمد ماینرها درنتیجه دریافت پاداش استخراج افزایش پیدا کند، قدرت استخراج بیش‌تری نصیب بیت کوین می‌شود. به همین ترتیب میزان امنیت و محافظت از شبکه نیز افزایش پیدا می‌کند.
اگر پاداش هر بلاک کاهش پیدا کند یا به‌کلی از بین رود چه اتفاقی روی می‌دهد؟
کاهش دوره‌ای پاداش استخراج به مشکلی بدل خواهد شد. ماینرها برای انجام کار خود به انگیزه نیاز دارند. باید دستمزد آنها پرداخت شود. هر چه باشد آنها برای سلامتی خود این تجهیزات گران‌قیمت و کامپیوترهای الکترونیکی عظیم‌الجثه را ایجاد نکرده‌اند.
عواقب ناشی از کاهش پاداش استخراج این است که در نهایت این پاداش به کلی از میان برداشته می‌شود. هزینه کارمزدی که کاربر هر بار برای انجام تراکنش‌های خود پرداخت می‌کند نوع دیگری از درآمدزایی ماینرها به شمار می‌رود.
از نظر تئوری پرداخت این کارمزد اختیاری است. این در حالی است که در صورتی که برای انجام تراکنش کارمزدی پرداخت نشود، کاربر باید مدت زمان بیش‌تری را در انتظار تأیید تراکنش باشد. در ادامه همگام با کاهش میزان پاداش، کارمزدها به اصلی‌ترین منبع درآمد ماینرها بدل می‌شوند.
ناکاموتو این‌گونه نوشته است: « ظرف چند دهه میزان پاداش به شدت کاهش پیدا می‌کند، کارمزدها به اصلی‌ترین مبلغ پرداختی از سوی نودها تبدیل می‌شوند.»
اما برای یک مدت زمان طولانی محققان بیت کوین این احتمال را در نظر گرفته‌اند که به احتمال زیاد کارمزد انجام تراکنش‌ها کافی نخواهد بود. نخست این احتمال وجود دارد که در آینده‌ای نه چندان دور هزینه کارمزدها افزایش پیدا کند، این کار امنیت شبکه را به دنبال خواهد داشت.
«پیش‌بینی اتفاقی که در پیش است ممکن نیست؛ اما اگر به دنبال سیستمی هستیم که ۱۰۰ سال پابرجا باشد باید خود را برای بدترین سناریوهای ممکن آماده کنیم.»
همان‌طور که در بالا نیز به این موضوع پرداخته شد، پاداش استخراج، قدرت محاسباتی قابل توجهی را به شبکه می‌افزاید و همین امر استحکام شبکه را در مقابل حملات افزایش می‌دهد. هنوز مشخص نیست که با کاهش پاداش استخراج هر بلاک، افزایش میزان کارمزدها برای ماینرها کافی خواهد بود یا خیر.
هسو می‌گوید: «گمان نمی‌کنم که هاوینگ امنیت بیت کوین را به مخاطره بیندازد، اما طی ۸ تا ۱۲ سال آینده اوضاع کمی آشفته می‌شود.»
بخشی از این مشکل به این دلیل روی می‌دهد که پس از گذشت یک دهه از تولد بیت کوین بازار همچنان در حال پی بردن به این موضوع است که حفاظت از شبکه در برابر حملات مستلزم صرف چه میزان هزینه است.
هسو گفته است که امیدوار است هزینه تراکنش‌ها به اندازه‌ای افزایش پیدا کند که امنیت شبکه بیت کوین تأمین شود؛ اما او تصور می‌کند که در نظر گرفتن بدترین سناریوی ممکن نیز کار چندان بیهوده‌ای نخواهد بود.
وی در آخر افزود: «در بدترین حالت میزان تقاضا برای بلاک آنچنان که انتظار داریم افزایش پیدا نمی‌کند. در نتیجه پاداش هر بلاک به تدریج به صفر می‌رسد.»
منبع: Coindesk
